Pseudo-Einstein wypowiada się na temat pszczół.
Dzisiejsza „Rzeczpospolitej” zamieszcza artykuł Krzysztofa Świątka
pod tytułem Nafaszerowani sztucznymi genami [1]. Jest to głos w toczącej się na łamach
dziennika dyskusji dotyczącej żywności modyfikowanej genetycznie.
W wypowiedzi Krzysztofa Świątka odnajdujemy następujący
fragment:
Albert Einstein powiedział, że jeżeli pszczoły znikną z powierzchni
ziemi, to człowiek przeżyje je zaledwie o kilka lat.
I dalej:
[...] Czy biolodzy, także z dziedziny biologii molekularnej, sprzysięgli
się, by zablokować rzekome dobrodziejstwo, jakim dla ludzkości mają
być GMO? A może naukowym szarlatanem był także Einstein?
Nie mam pojęcia, czy zagłada pszczół doprowadzi do kresu
ludzkości (mam nadzieję, że ani do jednego, ani do
drugiego nie dojdzie). Wiem natomiast, że, z prawdopodobieństwem graniczącym z
pewnością, cytat został przypisany Einsteinowi fałszywie. Po pierwsze,
nie odnajdziemy tej wypowiedzi w żadnym zbiorze
Einsteinowskich cytatów [2]. Po
drugie, jak podaje amerykański serwis Snopes.com, najstarsze znane
przywołanie tej tezy pochodzi dopiero ze stycznia 1994 roku
(przytaczały ją europejskie gazety relacjonujące protesty pszczelarzy
skierowane przeciwko importowi produktów pszczelich). Po trzecie
wreszcie, Einstein entomologiem, jak wiadomo, nie był.
Najprawdopodobniej w połowie lat 90. przez pomyłkę bądź celowo
przylepiono cytat Einsteinowi, by podeprzeć się jego naukowym
autorytetem. Później pseudocytat bezmyślnie przepisywano bez sprawdzenia źródeł.
Na wypadek gdybyśmy usłyszeli, że brak dowodu nie jest dowodem
fałszywości pseudo-Einsteinowskiego cytatu, proszę pozwolić mi rzucić
drobne wyzwanie ewentualnym oponentom: pierwszemu, który wskaże źródło
historyczne potwierdzające to, że omawiane twierdzenie pochodzi od
Alberta Einsteina, wypłacę nagrodę w wysokości 1000 (tysiąca) złotych,
zaś pierwszej osobie, która wskaże jakiekolwiek przywołanie (przez kogokolwiek)
przytoczonej tezy pochodzące sprzed 1994 roku wypłacę nagrodę w
wysokości 100 (stu) złotych.
Morał z tego taki, że jeśli chce się odwołać do argumentu z
autorytetu, to dobrze najpierw sprawdzić, czy od autorytetu
faktycznie pochodzi argument.
Cóż, jest to po prostu kolejny fałszywy cytat z Einsteina, jak na
przykład rzekoma wypowiedź fizyka
w kwestii natury zła, a co najmniej jednego pseudo-Einsteina mam
jeszcze w zanadrzu...
przypisy
[1] Krzysztof Świątek,
Nafaszerowani sztucznymi genami, „Rzeczpospolita”, 8 września
2009,
http://www.rp.pl/artykul/9157,360042_Swiatek__Nafaszerowani_sztucznymi_genami.html
[2] zob. np. Einstein w
cytatach, zebrała Alice Calaprice, Prószyński i S-ka, Warszawa
1997
[3] Einstein on Bees,
Snopes.com, 21 kwietnia 2007,
http://www.snopes.com/quotes/einstein/bees.asp
pszczoły bez Einsteina
Twierdzenie, ze ludzkość nie przeżyje bez pszczół ( a precyzyjnie - owadów zapylających) jest w zasadzie prawdziwe, choć Einstein nie ma z nim nic wspólnego.
Wyginięcie owadów spowodowałoby zagładę roślin owadopylnych, stanowiących 80 % wszystkich gatunków zielonych. Nie byłoby traw, zbóż, owoców, warzyw; czyli podstawowego pokarmu zwierząt i ludzi. Skutkiem byłaby koszmarna klęska głodu i koniec ludzkości.
W połowie lat 90. alarm podnieśli pszczelarze, w związku z masowym wymieraniem rojów pszczelich, wskutek utraty zdolności powrotu do gniazda. I z tego okresu pochodzi cytowane ostrzeżenie.
Dodaj nową odpowiedź